De wanhopige zoektocht naar het 'Zuidland'
In Nederland vergeten we die rampzalige reis van Jacob Roggeveen het liefst,
maar op sommige eilanden die hij ontdekte maken ze er zelfs postzegels over
Het waardeloze geheim van Jacob Roggeveen
Al tientallen jaren waren er geen ontdekkingsreizen meer gemaakt. In 1720 wisten we wel hoe de wereld er uitzag.
Alle zeevaartroutes waar geld te verdienen was hadden we al in handen. De rest van de wereld interesseerde ons niet.
Er was nog maar één gebied over, één geheimzinnig land, waar iedereen over had gehoord, maar waar nog nooit iemand was geweest: het 'Zuidland' !
Alleen Jacob Roggeveen 
wist hoe je er moest komen. Dacht hij.
Roggeveen was al een oude man, maar voor hij stierf wilde hij dat 'Zuidland' ontdekken, al was het het laatste dat hij deed in zijn leven.
Want het 'Zuidland' lag vol met goud en edelstenen, voor het oprapen, dat wist iedereen. Maar waar lag het, en hoe kwam je er? De Engelsen en de Spanjaarden waren al meer dan honderd jaar aan het zoeken. De Nederlanders hadden twee reizen gemaakt en het toen opgegeven.
West-Indische Compagnie
Jacob Roggeveen meldde zich bij de West-Indische Compagnie (WIC) en zei dat hij de route wist. Als de WIC hem schepen gaf zou hij het 'Zuidland' voor de WIC in bezit nemen.
Toevallig ging het al een tijdje slecht met de WIC. Winsten liepen terug en aandeelhouders liepen weg. En we waren net Brazilië en Manhatan kwijtgeraakt. Dat rijke 'Zuidland' van Roggeveen kwam dus als geroepen. De bestuurders slikten zijn verhaal voor zoete koek.
Maar wat wist Roggeveen van zeevaart? Zijn vader was weliswaar kaartenmaker, maar de man zelf was nota bene notaris van beroep!
Drie schepen
Toch gaf de WIC hem drie schepen: de Arend, de Thienhoven en de Africaensche Galey. De kleine vloot vertrok op 1 augustus 1721 vanaf de rede van Texel - zie de tekening rechts 
De reis was al mislukt voordat hij was begonnen - want dat zogenaamde 'Zuidland' bestaat helemaal niet.
Toen dat duidelijk werd vonden wij dat je zo'n dramatische vergissing maar beter zo snel mogelijk kan vergeten. Dat is aardig gelukt, want vrijwel niemand kent de naam Jacob Roggeveen meer (alleen in Zeeland wordt hij nog geëerd).
Tegenslagen
Vanaf het moment dat hij vertrok werd Roggeveens reis geteisterd door tegenslagen: de drie schepen verloren elkaar herhaaldelijk uit het oog, er woedden hevige stormen , en aan boord heersten scheurbuik, honger en dorst. Er vielen steeds meer doden. Soms waren er nauwelijks genoeg mannen op de been om de zeilen te bedienen.
Roggeveen ontdekte Paaseiland . Bij aankomst op dat eiland schoten zijn mannen tien eilandbewoners dood .
Je zou van dit eiland een aards paradijs kunnen maken, schreef hij in zijn dagboek - maar omdat hij er geen goud of edelstenen vond, vertrok hij weer. De zoektocht naar het 'Zuidland' ging voor alles.
Schadelijk Eiland
Vijf weken later, op 19 mei 1722, liep de kleinste van de drie schepen in het holst van de nacht op het messcherpe rif van Takapoto , een klein koraaleiland
De Africaensche Galey sloeg aan splinters . Dat schip had veel voorraden aan boord, die ook bestemd waren voor de twee andere schepen. Bijna alles ging verloren. Niet voor niets doopte Roggeveen het eiland: Schadelyk Eyland.
Woedend
Maar Takapoto was groen, er was eten en water, en de zeelieden zagen er vrouwen. Roggeveen was woedend toen hij hoorde dat er vijf waren weggelopen.
De volgende dag stuurde hij korporaal Behrens eropuit om de vijf terug te brengen. Toen de weglopers met een geweer op Behrens schoten, maakte de korporaal dat hij wegkwam.
Het einde van een droom
Robs boek Haaieneiland beschrijft wat er daarna op Takapoto met de vijf weglopers gebeurt. Maar hoe liep het af met Roggeveen en zijn droom?
De twee overgebleven schepen zwalkten nog lange tijd door de Stille Zuidzee. Ze ontdekten nog enkele eilanden, waaronder Maupiti en Bora Bora (nu een toeristen-paradijs ) en de Samoa archipel.
Alle eilanden waar Roggeveen langs zeilde kregen van hem een Nederlandse naam: Vuyle Eylant (heet nu Rose Atoll), Dageraad (heet nu Manihi), Avondstond (nu Apataki), Meersorgh (nu Aroetoea), Goede Verwachtinge (nu Rangiroa), Boumans-eylant (nu Ta’u), Thienhoven (nu Tutuila), Groeningen (nu Upolu) en Verkwikking (nu Makaratea). Hij ontdekte er zoveel dat de Fransen zelfs een poosje een hele archipel naar hem noemden.
Zo langzamerhand begreep iedereen aan boord dat het 'Zuidland' niet meer gevonden zou worden. Er was bijna niets meer te eten, en op beide schepen dreigde muiterij. Bijna de helft van de bemanning was dood, vooral aan scheurbuik. Eindelijk gaf Roggeveen het op en zette koers naar Batavia (heet nu Jakarta, de hoofdstad van Indonesië) .
Gearresteerd
Toen de twee schepen daar op 3 oktober 1722 arriveerden, werden de bemanningen meteen gearresteerd. De schepen werden in beslag genomen. Roggeveen had van tevoren geen toestemming aan de Verenigde Oostindische Compagnie gevraagd om in het VOC-gebied te mogen varen. De lading van de schepen werd verkocht.
Zonder een cent op zak werden Roggeveen en de bemanningen terug naar Nederland gestuurd. In juli 1723 kwamen ze thuis.
Het was het smadelijke einde van een van de grootste mislukkingen uit de geschiedenis van de Nederlandse zeevaart. Zes jaar later stierf Roggeveen in zijn huis aan de Blauwedijk in Middelburg. Dat was op 31 januari 1729, enkele uren voor zijn 70ste verjaardag.
Wil je meer weten? Bestudeer dan zelf de 
