Roemer en de andere weglopers
 
 Boven: Roemer en Baltus Jansse. Hieronder: Pieter en Swart Jan
  Hoe de vijf weglopers er in het echt uitzagen weten we niet. Van vier kennen we zelfs de namen niet. Alleen de naam van Baltus Jansse is opgeschreven. Hoe de anderen heetten zullen we nooit weten.
De namen van Roemer, Swart Jan en Claes zijn verzonnen — maar deze weglopers hebben wel bestaan! Net als de hoestende matroos met de rode muts.
Rob denkt dat Roemer, kwartiermeester Jansse, Pieter en Swart Jan lijken op de mensen op de plaatjes hierboven.
Van de naam van Pieter (die verdronk toen de sloep  omsloeg bij de poging om de Africaensche Galey van het koraalrif te trekken) zijn we ook zeker. Hij wordt genoemd in Roggeveens scheepsjournaal. De matroos heette Pieter Jonasse. In Haaieneiland is hij Roemers broer.
Eenzaam graf
Rob vond op Takapoto het eenzame graf van Pieter - althans, de bevolking van het eiland zegt dat hier "heel lang geleden" een Nederlander werd begraven.
Het graf ligt ongeveer driehonderd meter van de plaats waar de Africaensche Galey verging . De bevolking heeft de plaats al die eeuwen schoongehouden, maar de mensen komen er niet graag. Volgens sommigen liggen er zelfs meer Nederlanders begraven. Dat is mogelijk. Het graf is er groot genoeg voor.
Thienhoven
 In het boek zijn Roemer, Swart Jan en Baltus Jansse bemanningsleden van de Thienhoven 
Je leest ook dat de bemanning soms moeite had met het begrijpen van de bevelen. Dat was niet zo vreemd. Van de 37 matrozen aan boord van dit fregat kwamen er slechts zes uit Nederland.
De 31 andere matrozen van dit schip kwamen uit Denemarken, Noord-Duitsland, Noorwegen en Zweden.
De officieren en onderofficieren (zoals kwartiermeester Baltus Jansse), en alle scheepstimmerlieden en zeilmakers van de Thienhoven waren wel Nederlanders.
De twee andere weglopers — Claes en de hoestende matroos die aan tering (tuberculose) leed — kwamen van de Arend, het schip waarop ook commandeur Jacob Roggeveen voer.
Van de Africaensche Galey, dat op het koraalrif verging, liep niemand weg. Dat is niet zo gek. Dat schip was de kleinste van de drie, maar het had wel bijna alle etensvoorraden aan boord. Daardoor heerste er nauwelijks scheurbuik en er was ook geen honger en dorst.
Baltus Jansse
We weten zeker dat kwartiermeester Baltus Jansse een ruziemaker was, en een bullebak . Dat hebben anderen later over hem gezegd.
Het staat ook vast dat de kwartiermeester op het strand van Takapoto met anderen vocht. Hij was dronken , hij trok zijn mes en bedreigde een stuurman.
Korporaal Carl Behrens  die de baas was van de soldaten, heeft dat opgeschreven. Hij was erbij. Ook korporaal Behrens heeft dus echt bestaan
De korporaal haalde de vechtenden op het strand uit elkaar. Het bedreigen van de stuurman was zeer ernstig. Na terugkeer aan boord was de kans groot dat de kwartiermeester zou worden opgehangen . Logisch dus dat Baltus Jansse besloot op Takapoto achter te blijven.
En dat de andere weglopers schoon genoeg hadden van de scheurbuik, de honger en de dorst, is ook goed te begrijpen.
En: ook in werkelijkheid schoot Baltus Jansse een geweer af toen korporaal Behrens de volgende dag vanuit een sloep een laatste poging deed om de deserteurs terug te halen.
Roemer
En Roemer? Wat weten we werkelijk van Roemer? Helaas, vrijwel niets. Maandenlang heeft Rob in archieven en musea in binnen- en buitenland gezocht naar gegevens, maar hij kwam niets over de jongen op het spoor.
Hele schoolklassen zochten mee (bedankt, leerlingen van het Bataafs Lyceum in Hengelo en van het Commanderij College in Gemert!), maar ook zij konden niets over Roemer vinden. Over de andere weglopers evenmin.
Misschien zou het openen van het graf op Takapoto nog iets bijzonders kunnen opleveren. Liggen er beenderen? Misschien wel persoonlijke eigendommen? Of is alles vergaan? Of zullen we de doden maar laten rusten?
Het graf van Pieter Jonasse op Takapoto. Misschien ligt Roemer er ook...
|
Wil je meer weten? Bestudeer dan zelf de 